De christenen in Gaza brouwen stiekem wijn

Nadat Hamas in 2007 aan de macht kwam in Gaza, werden er al snel een aantal nieuwe regels ingevoerd – inclusief een verbod op het bezit van alcohol. Als iemand betrapt wordt met alcohol, dan wordt het afgenomen en weggegooid. Volgens Isa – een christelijke wijnbrouwer in Gaza – staat er ook een straf op het bezit van alcohol, maar hij vermoedt dat de straf erger is voor een moslim dan voor een christen.

Isa deelt het laatste beetje van zijn voorraad wijn. Hij laat de wijn veertig dagen gisten om hem zo perfect mogelijk op smaak te brengen.  

Isa vertelt dat zijn vriend Tony en hij codetaal gebruiken om af te spreken wanneer ze weer een wijnproeverij organiseren – tijdens kerst, verjaardagen en andere speciale gelegenheden. “Ik deel mijn wijn alleen met mensen die ik vertrouw,” vertelt Isa. “Ik wil niet in de problemen komen met de overheid.” Isa deelt zijn wijn hierom ook niet met zijn moslimvrienden, uit angst dat iemand Hamas daarvan op de hoogte stelt.

Isa wil zijn kinderen later leren hoe ze wijn kunnen brouwen. Ze helpen hem tegenwoordig al en nemen zelf ook weleens een slokje. “In de winter houdt het ze warm,” vertelt hij.

“De meeste christenen brouwen de wijn in hun huis, maar ze lopen er absoluut niet mee te koop, zeker niet sinds de oorlog met Israël aan de gang is,” vertelt Tony me. Maar ondanks het feit dat hij in een buurt woont waar vooral aanhangers van Hamas wonen, vertelt Tony dat hij liever stiekem doorgaat met het brouwen en drinken van wijn dan dat hij zich houdt aan de regels. “Wijn is voor mij een belangrijk onderdeel van het leven,” vertelt hij.

In Gaza woont een hechte groep van ongeveer tweeduizend christenen die zeer toegewijd zijn aan hun geloof, en hun geloof openlijk uitdragen: ze gaan naar de kerk en de vrouwen lopen buiten zonder hun hoofd te bedekken. Net als bij de andere christenen in Gaza speelt het geloof een grote rol in het leven van Isa – zijn huis is gedecoreerd met beelden van Jezus en Maria – en het drinken van wijn hoort daar bij.

In de hoek van Isa’s woonkamer staat een beeld van Jezus.

Isa leerde het ambacht in het geniep van zijn vader. Hij groeide op in Jemen – waar alcohol ook verboden was – om vervolgens terug te keren naar Palestina nadat Hamas in Gaza de macht had gegrepen. Isa zegt dat zijn kinderen hem vaak helpen met het pureren van de druiven met hun voeten, net als hij vroeger deed.

Voor iedere jaargang wijn koopt Isa 120 kilo druiven van de lokale markt om er vervolgens veertig liter wijn van te maken. Hij geeft de voorkeur aan de donkere druiven voor rode wijn en zegt dat het beste seizoen het einde van oktober is. In de zomer zijn er alleen maar groene druiven beschikbaar voor witte wijn.

Tijdens de zomermaanden worden er alleen maar groene druiven verkocht op de markt.

Op dat moment vult Isa’s vrouw Neda aan dat ze het niet erg zou vinden als hij wat meer witte wijn zou maken. Isa lacht en speelt even met zijn kinderen. Hij geeft ze zelfs een slok van zijn glas. Wijn hielp zijn zoon vroeger om in slaap te komen.

Isa schenkt een klein glaasje in met wijn. Het is zoet, lijkt op een soort dessertwijn en bruist een beetje. Hij schat dat de wijn 35% alcohol bevat.

Isa slaat de wijn op in verschillende verpakkingen zoals die van fruitsap en buitenlandse alcoholflessen.  

Isa wast de druiven grondig en plet ze vervolgens met zijn handen. “Ik plet de druiven en leg ze buiten in de zon, vervolgens doe ik ze in containers en dek ik ze met dekens af. Hierna staan ze een tijdje op het balkon om goed warm te worden zodat de inhoud vermengt,” zegt Isa. Het gistingsproces duurt ongeveer veertig dagen en halverwege filtert hij de wijn.

“Het is niet de beste manier,” stelt Toni, “maar het is de beste manier die we hebben. Italianen hebben de luxe om hun wijn te laten rijpen omdat ze tijd hebben, maar in Gaza is dit niet het geval en moeten we het meteen drinken. We proberen ervan te genieten, maar de angst om betrapt te worden is altijd in ons achterhoofd aanwezig.”

“Het is nergens veilig,” zegt Isa. Hij weet nooit zeker of hij zijn huis moet verlaten. In 2008 kochten leiders van Hamas een groot appartementencomplex dat vervolgens door Israëlische bommen werd verwoest. Isa praat niet graag over politiek, maar legt wel uit dat hij net als de meeste christenen voorstander is van Fatah en dat het volgens hen beter zou zijn als Hamas zou vertrekken.

Isa drinkt niet om dronken te worden. Hij zegt dat het goed is voor zijn gezondheid en dat het hem warmhoudt in de winter. Wel geeft hij toe dat hij geniet van het drinken in tijden van oorlog en dat hij drinkt om zijn band met zijn vrienden te versterken.

Het maken van wijn is belangrijk voor de familie van Isa, omdat ze traditie voort willen zetten.  

Isa zegt dat veel christenen in Gaza drinken om de realiteit te vergeten en dat er andere mensen zijn die wiet roken of pillen innemen om ermee om te kunnen gaan. Voor hem gaat het drinken van wijn vooral om de kwaliteit van leven, en om te proberen een klein beetje vrijheid te creëren tussen alle misère.