Mats (18) uit Amstelveen kan het snelst ter wereld een Rubik’s Cube oplossen

#gewoonrustig #gewoondoen

5,55 seconden. Zo snel draaide de 18-jarige Mats Valk vorig jaar zijn hobbykubusje in zes gelijkkleurige zijden, waardoor hij zichzelf wereldrecordhouder mocht noemen. Hij was precies 0,11 seconde sneller dan zijn grote rivaal en tevens goede vriend, de Australiër Feliks Zemdegs. Jij denkt er misschien het jouwe van, van een potje Rubik's Cube, maar Mats wordt sindsdien ingevlogen op puzzelevenementen over de hele wereld.

Er is echter een keerzijde aan Mats' gouden Rubik's Cube-medaille. Elk weekend ligt het gevaar op de loer dat zijn wereldrecord sneuvelt. Stond in 2005 het record nog op meer dan twee keer zoveel secondes (11,75), sinds die tijd is het al acht keer overtroffen. En ook dit weekend liep Mats' record risico, nota bene vanuit zijn eigen woonplaats Amstelveen, alwaar afgelopen zondag de Nederlandse Kampioenschappen Rubik's Cube 2014 werden gehouden. Gelukkig voor hem wist hij zijn eigen record zo goed als te evenaren, en was niemand anders sneller dan hij.

Ik belde Mats op en vroeg hem wat nu precies de deal is met hem en die kubuspuzzel. Is hij gewoon verdomd intelligent? Ook las ik ergens dat hij kleurenblind is, wat kortsluiting in mijn hoofd veroorzaakte, dus ook daar wilde ik het fijne van weten.

Dit beest heeft geen geheimen meer voor onze Mats.

VICE: Ha Mats. Ik moet je dit eerst vragen: wat is er zo boeiend aan het oplossen van een Rubik's Cube?

Het is uitdagend, ik wil steeds mijn eigen tijd verbeteren, het is alsof je een wedstrijd tegen jezelf speelt. En het is gewoon gezellig met iedereen op een WK of EK. Als je niet moet draaien en even staat te wachten dan is het heel gezellig. Soms help je elkaar zelfs. Het is een hele sportieve wereld eigenlijk.

Je voetbalt ook en studeert Business Analytics. Hoe ben je hierin gerold?

Mijn lerares in groep acht had zo'n kubus in de klas liggen en daar ben ik toen een beetje mee gaan kloten. Ik kon uit mezelf de eerste twee lagen oplossen, maar de laatste laag was het moeilijkst. Hoe dat moest leerde ik uit een boekje, en daarna wilde ik er steeds sneller in worden.

Wanneer besefte je dat jij best wel goed was in het oplossen van zo'n ding?

Het was niet zo dat ik doorhad hoeveel sneller ik erin werd. Maar tijdens een bepaalde wedstrijd draaide ik in een keer heel goed en steeg ik opeens naar de tweede plaats op de wereldranglijst – totaal onverwachts. Toen dacht ik wel: ha, niet slecht.

Terwijl je ook nog eens kleurenblind bent.

Ik heb inderdaad moeite met het onderscheiden van kleuren. Geel van oranje bijvoorbeeld. Om dat op te lossen heb ik felle, fluorescerende stickers op mijn kubus geplakt, die zijn voor mij beter te onderscheiden. Het is verre van optimaal, maar het werkt goed genoeg in ieder geval.

Het maakt eigenlijk helemaal niet uit, toch? Je bent letterlijk de snelste in de hele wereld met een Rubik's Cube van drie bij drie lagen. Werkt het misschien juist in je voordeel?

Nee. Als ik een kubus van iemand anders pak zonder die fluorescerende stickers, ben ik meteen een paar seconden langzamer.

Mats in 2012, toen Mats nog gewoon Mats-zonder-wereldrecord was. Bron.

Iedereen neemt zijn eigen kubus mee naar wedstrijden. Kan je dan niet heel goed valsspelen?

Tijdens een wedstrijd wordt je kubus gecontroleerd. Valsspelen zal dus niet lukken.

Hoe kun je je cube toch een beetje tweaken? Door hem te oliën?

Ja, zeker. Er zijn wat spulletjes die je online kunt bestellen en die zorgen ervoor dat het draaien soepeler en dus sneller verloopt.

Is het oplossen voor een deel ook geluk denk je?

Geluk? Nee.

Helemaal niet?

Je hebt ruimtelijk inzicht nodig om het snel te kunnen. En je moet snel aan een kubus kunnen draaien. 7, 8 slagen per seconde is een vereiste als je echt snel wilt worden [een slag is één keer draaien aan één laag van een kubus, red.].

Ik heb vroeger weleens een Rubik's Cube opgelost, maar tegenwoordig bak ik er niets meer van. Moet je bepaalde technieken toepassen?

Er zijn algoritmes die iedereen gewoon moet leren. Als ik zo'n algoritme zie, dan weten mijn vingers wat ze moeten doen. Het is automatisme geworden. Maar als je het wereldrecord wil verbeteren, moet het je niet tegenzitten. Het behalen van het wereldrecord was niet heel makkelijk, maar ook niet heel moeilijk.

Hoe voelde het om dat te behalen?

Heel erg vet. Ik had het nooit verwacht en pas na een paar seconden besefte ik van: shit, dit is een wereldrecord. Ik wist dat als ik onder de zes seconden zou draaien ik in ieder geval een Europees record zou halen. Dat had ik al eerder gedaan, maar dat was alweer verbroken door iemand anders.

Officiële wedstrijden Rubik's Cube oplossen met alleen je voeten: het bestaat.

Wat betekent dit wereldrecordhouderschap voor de rest van je Rubik's Cube-carrière?

Ik en mijn collega Feliks Zemdegs worden regelmatig uitgenodigd voor toernooien in bijvoorbeeld Zuid-Afrika en Moskou. Dat is dan vooral voor de media-aandacht, omdat we bij de top van de Rubik's Cube-community horen. Dan ben je bij de wedstrijden, en daarnaast zijn er wat tv-dingen.

Die Feliks, is die nog boos omdat je zijn record hebt verbroken?

Het is een hele aardige gozer en we spreken elkaar heel vaak op Facebook. We zien elkaar regelmatig op wedstrijden. Tijdens zo'n wedstrijd wil ik wel winnen van hem – hij wint vaker dan ik – maar we zijn eigenlijk een soort van vrienden.

Ik zie op de website van de World Cube Association dat wereldwijd rond de 30.000 mensen meedoen aan zulke wedstrijden. Wat voor mensen zijn dat? Vooral jongens met een informatica- of wiskundeachtergrond vermoed ik?

Het zijn vooral jongens die meedoen, ik denk omdat het hen gewoon meer boeit. Ze willen er meer tijd in stoppen om er een beetje goed in te worden. Maar er zijn ook meisjes hoor, ongeveer 10%.

Ik zag dat er veel Nederlanders goed zijn in Rubik's Cube. Heb jij een lokale held?

Nou, op dit moment hoor ik bij de wereldtop dus kijk ik niet tegen iemand op. Feliks is wel iets sneller dan ik. Maar ik ben niet superjaloers.

Hoe bereid je je voor op een wedstrijd? Hoe pep je jezelf op, hoe zorg je dat je geconcentreerd bent?

Niet met iets speciaals.

Geen gelukssokken?

Nee. Ik ga gewoon lekker zitten en draaien.