FYI.

This story is over 5 years old.

Stuff

Onpersoonlijke condoleancekaarten maken het rouwen om mijn vader niet makkelijker

Anderhalve maand geleden overleed mijn vader. Ik ben heel dankbaar dat er zoveel condoleancekaarten kwamen van mensen die hun medeleven wilden uiten - maar waarom moeten die dingen altijd zo verschrikkelijk lelijk zijn?

Ik kan me mijn achttiende verjaardag nog goed herinneren. Ik kwam terug van vakantie en toen ik mijn huis binnenliep riepen tientallen mensen "SURPRISEEE!" Mijn Canadese vader en Nederlandse moeder glunderden van geluk - ze waren erg in hun nopjes dat ze mijn feest geheim hadden weten te houden. Bovendien werd ik achttien, dus was ik volgens de Canadese normen van mijn vader een man - wat betekende dat we ons rituele eerste biertje samen zouden drinken. Het was wel duidelijk dat het niet écht mijn eerste alcoholische versnapering was, maar het ging om het idee.

Advertentie

Mijn vijfjarige zusje zal haar rituele eerste biertje met onze vader nooit drinken. Anderhalve maand geleden overleed hij namelijk aan de gevolgen van alvleesklierkanker. Hij werd 49. Na vier chemokuren, één experimentele Nanoknife-operatie en honderden keren overgeven, was er niet veel meer van hem over.

Snel na zijn overlijden kwam het hart onder de riem in de vorm van een stroom condoleancekaarten. Spoiler alert: er is weinig troost in condoleancekaarten te vinden. Natuurlijk is het een fijne gedachte dat vrienden en kennissen van over de hele wereld de tijd hebben genomen om een kaart naar mijn ouderlijk huis te sturen - en daar ben ik ook echt wel dankbaar voor. Maar waarom moeten condoleancekaarten altijd zo verschrikkelijk lelijk zijn?

Na een aantal dagen naar de kaarten gestaard te hebben besloot ik de 89-delige collectie eens echt goed te bestuderen, om te zien wat ik er precies zo naar aan vond. Ik kwam tot de conclusie dat het gezegde 'you can't judge a book by its cover' gelul is. In dit geval waren veel van de kaarten aan de buitenkant net zo onpersoonlijk als dat ze aan de binnenkant waren. Ik neem er graag een paar met je door. Omdat ze allemaal uit een goed hart zijn gekomen en ik de beroerdste niet ben, heb ik de namen van de afzenders veranderd in namen van bekende Volendammers.

Kardashians_fanfevahh: "Those who wander aren't always lost <3"

De eerste die eruit sprong was een kaart met een boom. Niet zomaar een beboste kaart zoals er nog 48 meer waren, maar een kaart waarbij het contrast was verlaagd, de helderheid omhoog was geknald en er een Toasterfilter overheen was gegooid. Ooit een simpele stockfoto, nu een Instagram-post van een vijftienjarige Austin Mahone-fan met de gebruikersnaam kardashians_fanfevahh die met oma een boswandeling had gemaakt. De afzender van deze kaart wist duidelijk niet dat mijn vader meer een Valencia-filter type man was. Goed bedoeld, maar meer Instagram 2012 dan post-begrafenis 2014.

Advertentie

Niks schreeuwt 'ik rouw met je mee' als een Charonia tritonis op een tropisch strand

Dan de twee-eiige drieling onder de condoleancekaarten. De afzenders van de kaarten waren elkaars buren, en de kans is dus vrij groot dat familie Schilder en Keizer hebben meegelift op de €6,49 kostende kaartenbundel van familie Tol. Dat is prima, maar jammer was dat het gebrek aan originaliteit ook binnenin de kaarten was voortgezet. De kaarten lazen driemaal dezelfde standaardtekst: "Sterkte met het verlies, groet", waarna de kaart in de familie waarschijnlijk sneller was doorgegeven dan een zeventienjarig groentje met een dubbele naam en dikke tieten in een dispuutshuis. Je hoort de moeders nog roepen: "Jongens! Schrijf gauw even jullie naam onderaan de kaart, ik doe hem NU op de post."

Oók ik was sprakeloos na de poëtische woorden van familie Smit

Met de volgende kaart besefte ik wat het grootste probleem is van condoleancekaarten: de obligate lappen tekst die Hallmark er zelf al heeft opgekalkt die de afzender een goed excuus geeft om er alleen opgelucht zijn naam onder te kriebelen. Deze van buiten pastelblauwe kaart was er zo eentje die je bij je lokale drogisterij koopt terwijl je onderweg bent naar een begrafenis en denkt: "Oei, de kaart!" Voorop was hij versierd met graan en glitters - een klassieker in het genre. "Geen woorden zijn te vinden, die recht doen aan dit gemis…" las de leus voorop de kaart. Met de obligate rijmelarij aan de binnenkant had de kaart de woorden al uit de mond van de familie Smit gehaald, die dus alleen nog hoefden te ondertekenen. Dat deed een beetje pijn. Ik begrijp dat er verschillende rangen van relaties zijn - van directe naasten tot aan die ene gast van dat ene feest van die ene keer bij die ene gelegenheid. Maar twee woorden? Dat is toch wat stiefmoederlijk van een familie die mijn vader al twaalf jaar kende.

Tussen alle vlinders, kalligrafie en de enkele e-card had ik gehoopt meer van iets anders tegen te komen. Van nog geen tien mensen heb ik een kaart gekregen zoals ik die graag had gezien, en die me troost had kunnen bieden. Zoals de kaart die de kleuterjuf van mijn zusje had gestuurd, waarin ze schreef dat ze het komend jaar goed voor mijn zusje zou zorgen. Of die kaart van een vriend met op de voorkant mijn vaders favoriete schilderij - Coquelicots van Monet. Maar ook andere kaarten met een persoonlijk verhaal over de connectie tussen de afzender en mijn vader, verhalen die ik nog nooit gehoord had. Dat zijn de kaarten die me kunnen helpen bij het rouwproces.

Ik weet wel dat een condoleancekaart maar een kaart is - een stuk papier waarmee uit etiquette sterkte gewenst wordt, maar het kan veel meer zijn dan dat. Waar het bij verjaardagskaarten toch meestal om het geld gaat in plaats van de tekst, is de tekst bij condoleancekaarten juist het allerbelangrijkste. Zo'n kaart kan een mogelijkheid zijn om je gedachten en herinneringen aan de overledene, en woorden van moed voor de achterblijvers op papier te krijgen. Een kans om gevoelens die je nooit verbaal durfde of hoefde te uiten, te verwoorden in 'zomaar' een kaart. Een kaart met voorgefabriceerde tekst krijgen doet evenveel met me als neuken met een condoom. Ik voel er bar weinig van. Liever krijg ik een kaart zoals mijn vader die geschreven zou hebben voor een ander.

Ik heb de kaarten in een doos opgeborgen, want dat is blijkbaar wat je na anderhalve maand doet. De meest persoonlijke van de collectie heb ik apart gelegd om ze over dertien jaar samen met mijn zusje te openen onder het genot van haar eerste biertje. Proost.