Οι Κίνδυνοι Πίσω από τη Θεωρία του «Αγέννητου Παιδιού» που Παραλίγο να Μπει στα Σχολεία

«Το μωρό ζυγίζει 485 γραμμάρια. Προς το παρόν, εξαιτίας του νόμου που απαγορεύει τις εκτρώσεις, πρέπει να ξαπλώσω. Δεν μπορούν να κάνουν τίποτα (σ.σ. οι γιατροί). Θα περιμένουν μέχρι να πεθάνει ή κάτι να γίνει κι αν όχι, μπορεί να πάθω σηψαιμία».

Αυτό ήταν το μήνυμα που έστειλε η μόλις 30 ετών Ιζαμπέλα στη μητέρα της λίγες ώρες πριν πεθάνει από σηπτικό σοκ, τον Σεπτέμβριο του 2021, σε  νοσοκομείο της Πολωνίας. Οι γιατροί αρνούνταν να κάνουν έκτρωση και περίμεναν η καρδιά του εμβρύου να σταματήσει να χτυπάει, παρόλο που είχε έλλειψη αμνιακού υγρού.

Ο σκοταδιστικός νόμος που επί της ουσίας απαγορεύει τις αμβλώσεις στη χώρα –ακόμα κι αν το έμβρυο έχει μηδαμινές πιθανότητες επιβίωσης, όπως στην περίπτωση της Ιζαμπέλα– στοίχισε τη ζωή σε μια νέα γυναίκα. Δεν ήταν η μόνη. Το υγιές κομμάτι της πολωνικής κοινωνίας που μετά τον θάνατο της γυναίκας είχε βγει στους δρόμους να φωνάξει «Όχι άλλη», πριν λίγες μέρες θρήνησε ένα ακόμα θύμα.

Στις 25 Ιανουαρίου, η 37χρονη Ανιέσκα, έγκυος σε δίδυμα, κατέληξε, αφού αναγκάστηκε επί εννέα μέρες να κυοφορεί νεκρό έμβρυο. Οι γιατροί περίμεναν να σταματήσει η καρδιά και του δεύτερου εμβρύου, επικαλούμενοι τον νόμο περί αμβλώσεων, πριν τερματίσουν την εγκυμοσύνη της.

Στην Πολωνία, οι αμβλώσεις θεωρητικά επιτρέπονται, όταν κινδυνεύει η ζωή της γυναίκας (ή η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα βιασμού). Στην πραγματικότητα, όμως, τα πράγματα περιπλέκονται πολύ και τα χέρια των γιατρών είναι δεμένα. Φοβούμενοι τις νομικές κυρώσεις διστάζουν να προχωρήσουν σε έκτρωση, ακόμα και σε εξόφθαλμες περιπτώσεις.

Μετά τα «μεσαιωνικά» βίντεο με τίτλο «Προγεννητική Αγωγή, προετοιμασία για τη γονεϊκότητα, Σεξουαλικότητα-Γονιμότητα-Γονεϊκότητα, μια αδιαχώριστη ενότητα» που το Υπουργείο Παιδείας και το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής αρχικά είχαν εγκρίνει να προβληθούν στα σχολεία, το πρώτο πράγμα που μου ήρθε στο μυαλό ήταν οι Πολωνές γυναίκες που στερούνται της αυτοδιάθεσης του σώματός τους, με βάναυσο τρόπο.

Στο μυαλό μου, οι νομοθέτες της Πολωνίας δεν διαφέρουν τόσο πολύ από τους ανθρώπους που εμπνεύστηκαν τα διδάγματα που ακούσαμε στα βίντεο της «Ελληνικής Εταιρείας Προγεννητικής Αγωγής». Και οι μεν και οι δε αντιμετωπίζουν τη γυναίκα όχι ως έναν αυτόνομο άνθρωπο, αλλά ως ένα «δοχείο» που ζει για να υπηρετεί τον μεγάλο σκοπό της διαιώνιση του είδους.

Και στις δύο περιπτώσεις, το «ιερό», «μυστικιστικό» καθήκον της αναπαραγωγής βάζει σε δεύτερη μοίρα τη γυναίκα – την ψυχολογική αλλά και τη σωματική της υγεία. Το ασφυκτικό νομικό πλαίσιο της Πολωνίας είναι σαν να προστάζει άρρητα τις γυναίκες ότι αξίζει ακόμα και να θυσιαστούν οι ίδιες, για να φέρουν στον κόσμο ένα παιδί.

Στην Ελλάδα, την τελευταία διετία, είναι λες και ορισμένες κοινωνικές ομάδες με «άκρες» και επιρροή προσπαθούν να βάλουν στην ατζέντα ζητήματα για τη σεξουαλικότητα και τη μητρότητα που είναι από καιρό λυμένα.

Δεν μπορούμε και δεν πρέπει να ξεχάσουμε το απαράδεκτο «Συνέδριο Γονιμότητας», το οποίο είχε ως στόχο να συνετίσει τις γυναίκες και να τις βάλει στον «ίσιο δρόμο», να κάνουν τα κουμάντα τους ρε παιδί μου ώστε «να μη χάσουν το τρένο και να γίνουν μανούλες» - όπως αναφέρονται συνήθως στις μητέρες κάποιοι τηλεοπτικοί αστέρες και όχι μόνο.

Το γεγονός ότι αναχρονιστικά συνέδρια και τερατώδη «εκπαιδευτικά» προγράμματα ανακαλούνται μετά την κατακραυγή, κυρίως στα social media, δεν θα πρέπει να μας καθησυχάζει. Πρέπει να ερευνήσουμε γιατί σε πρώτο χρόνο, πήραν τόσες θεσμικές εγκρίσεις, ώστε να φτάσουν μια ανάσα από την υλοποίηση. Ποιες είναι οι φωνές εκείνες που θέλουν τέτοιες επικίνδυνες ιδέες να βρουν κανάλι επικοινωνίας με την ελληνική κοινωνία;

Γιατί δυστυχώς, σε πολλές περιπτώσεις, οι κοινωνίες δεν πηγαίνουν μόνο μπροστά. Απόδειξη ο αδιανόητος νόμος για τις αμβλώσεις στην Πολωνία, που ψηφίστηκε όχι το 1960, αλλά το 2020, σε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα «γερά και ωραία παιδιά» που μας «προστάζει» να κάνουμε η Ελληνική Εταιρεία Προγεννητικής Αγωγής και τα άρρωστα παιδιά με ελάχιστες πιθανότητες επιβίωσης που οι Πολωνές είναι υποχρεωμένες βάσει νόμου να γεννήσουν πάση θυσία, είναι όψεις του ίδιου νομίσματος. Και στις δύο περιπτώσεις, από κάτω υπάρχει η αντίληψη ότι ο μόνος σημαντικός κοινωνικός ρόλος της γυναίκας είναι αυτός της μητέρας.

Είναι λες και επιστρέφουμε σε ένα ζοφερό παρελθόν. Τα ελληνικά «εκπαιδευτικά» βίντεο παρ’ ολίγον να δίδασκαν σε μαθητές και μαθήτριες Γυμνασίου ότι η γυναίκα είναι «η έγκυος που απλά υλοποιεί το σχέδιο». Πρέπει επί εννέα μήνες να είναι εκστατικά χαρούμενη και τόσο ήρεμη όσο ο Βούδας, ειδάλλως ενοχοποιείται για όλες τις μελλοντικές ασθένειες που θα αντιμετωπίσει το παιδί της – λες και οι γυναίκες δεν έχουν ήδη αρκετές ενοχές.

Δεν έχει δικαίωμα να αμφιβάλλει, να αγωνιά, να φοβάται ότι δεν θα τα καταφέρει ή να μην είναι απόλυτα σίγουρη ότι θα γεράσει με τον πατέρα του παιδιού της. Μια γνωστή μου που οι γονείς της χώρισαν μέρες μετά τη γέννησή της, είναι μάλλον καταδικασμένη σε μια ζωή δυστυχίας και αρρώστιας. Από την άλλη, ούτε τολμάω να σκεφτώ πώς θα αντιμετώπιζε η Ελληνική Εταιρεία Προγεννητικής Αγωγής τις γυναίκες που αποφασίζουν συνειδητά να μεγαλώσουν μόνες τους ένα παιδί.

Το τραγελαφικό είναι ότι αυτοί οι άνθρωποι πιστεύουν τέτοιου είδους αντιλήψεις τιμούν τη γυναίκα. Σε ένα άλλο κρεσέντο αστειότητας, στο βίντεο ακούγεται ότι «η Γυναίκα θα βρει επιτέλους τον ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ της ΡΟΛΟ και τη ΘΕΣΗ της και έτσι θα τιμηθεί όπως της πρέπει γιατί η Μητέρα είναι η μορφοποιός δύναμη της Ανθρωπότητας» (η επιλογή των κεφαλαίων δεν είναι δική μου).

Αυτός ο μύθος της εγκύου που αντιμετωπίζεται ως θεά της γονιμότητας –μακάρια και πανέμορφη- είναι επικίνδυνος και ασφυκτικός, όπως όλες οι σκοταδιστικές αντιλήψεις που δεν έχουν καμία επαφή με την πραγματικότητα.

Τι κι αν αρκετές γυναίκες προσπαθούν να σπάσουν τα ταμπού, παραδεχόμενες ότι η περίοδος της εγκυμοσύνης ήταν από τις πιο δύσκολες της ζωής τους; Τι κι αν πάρα πολλές μετά τη γέννα έρχονται αντιμέτωπες με την επιλόχεια κατάθλιψη; Πρέπει να υποφέρουν σιωπηλά για να εξυπηρετούν το αφήγημα της «βρεφοκρατούσας Παναγίας».

Αυτές οι βαθιά ριζωμένες αντιλήψεις αλλά και η τιμωρητική αντιμετώπιση των γυναικών στην Πολωνία συγκλίνουν σε ένα πράγμα: στη «θεωρία του αγέννητου παιδιού», σύμφωνα με την οποία η ζωή του εμβρύου αρχίζει με τη σύλληψη.

Αυτή η βαθιά προβληματική θεώρηση προσφέρει πρόσφορο έδαφος σε όλους εκείνους που θα ήθελαν –κρυφά ή φανερά- να ανοίξει και στην Ελλάδα μια απαράδεκτη συζήτηση για τις αμβλώσεις, η οποία στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης έχει τελειώσει εδώ και χρόνια.

Αν δεν είχε προκληθεί σάλος, τα παιδιά, εν έτει 2022 θα άκουγαν ότι η ζωή του εμβρύου ξεκινά τη στιγμή που η γυναίκα «συλλαμβάνει» την ιδέα να κάνει παιδί (!) – θα ήταν ξεκαρδιστικό αν δεν ήταν αντιεπιστημονικό και επικίνδυνο, με τρομακτικά μισογυνικές προεκτάσεις.

Όταν άτομα που πρεσβεύουν τέτοιου είδους αντιλήψεις βρίσκουν χώρο στη δημόσια σφαίρα, τα κοινωνικά κεκτημένα χρόνων μπορεί ανά πάσα στιγμή να ανατραπούν. Όσο δίπλα μας, σε ευρωπαϊκό έδαφος, οι γυναίκες πεθαίνουν, επειδή δεν έχουν δικαίωμα στην άμβλωση, αυτό πρέπει πάντα να το θυμόμαστε, κυρίως για τα νέα κορίτσια, όπως η «ανώνυμη» που πριν από λίγες μέρες ζητούσε πανικόβλητη ψυχολογική υποστήριξη και πληροφορίες σε φεμινιστικό γκρουπ στο Facebook, για το αν μπορεί να διακόψει την εγκυμοσύνη της δωρεάν, σε δημόσιο νοσοκομείο.

Κι αν την αγωνία της κοπέλας αυτής που δεν ήταν πάνω από 20 χρονών μπορούμε όλες να την συναισθανθούμε, δεν μπορούμε καν να φανταστούμε πόσο μόνες και αβοήθητες πέθαναν η Ανιέσκα και Ιζαμπέλα, παγιδευμένες σε ένα σύστημα που αντιμετωπίζει τις γυναίκες ως αναλώσιμες.   

Manolo: «Πιστεύω πως αν με Έβλεπαν Τώρα Αυτοί που μου Έκαναν Bullying θα Έπρεπε να Ζητήσουν Συγγνώμη»

Η Ψυχολογία του Θύτη Ακραίου Bullying: Πώς Φτάνει μια Ομάδα Νεαρών στο «Όλοι σε Θέλουν Νεκρό»;

Ρώτα την Μπάρα: H Σμαράγδα Πιστεύει ότι Φλερτάρουμε σαν να Πηγαίνουμε Σούπερ-Μάρκετ

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.