Αλήθειες Μόνο: Η Τεχνητή Νοημοσύνη θα μας Φάει τις Δουλειές;

Το VICE με τη στήλη ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΜΟΝΟ απευθύνεται σε expert απ' όλους τους τομείς και ρωτάει όσα πάντα ήθελες να μάθεις - κι άλλα τόσα που δεν είχες σκεφτεί ποτέ να ρωτήσεις. Το ΑΛΗΘΕΙΕΣ ΜΟΝΟ έρχεται για να απαντήσει σε ερωτήματα, να καταρρίψει μύθους και να σε βάλει σε σκέψεις που ενδεχομένως ποτέ δεν είχες.

Συνήθως, οι άνθρωποι απέναντι σε κάθε αλλαγή, πόσο μάλλον μπροστά σε μια τεχνολογική επανάσταση, φοβούνται και υιοθετούν ακραία στάση. Άλλοι τείνουν να δαιμονοποιούν την τεχνολογία και τις μεταβολές που θα επιφέρει, ενώ στην αντίπερα όχθη, κάποιοι ορκίζονται σ’ αυτήν.

To ChatGPT έχει γίνει από αγαπημένο παιχνίδι πολλών μέχρι αναπόσπαστο εργαλείο δουλειάς, από τη στιγμή που έγινε διαθέσιμο στο κοινό, τον Νοέμβριο του 2022. Ήδη μαθητές και φοιτητές παραδίδουν εργασίες γραμμένες εξ’ ολοκλήρου από το πιο εξελιγμένο chatbot τεχνητής νοημοσύνης – μέχρι τώρα. Το γνωστό κλισέ ερώτημα ανέκυψε και πάλι με νέα ένταση: Το AI θα μας φάει τις δουλειές;  

Έκθεση της Goldman Sachs που δημοσιεύτηκε τον Μάρτιο του 2023 κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η τεχνητή νοημοσύνη που παράγει περιεχόμενο θα μπορούσε στο μέλλον να εκτελεί το ένα τέταρτο όλων των εργασιών που σήμερα κάνουν οι άνθρωποι. Αυτό θα είχε ως αποτέλεσμα να χαθούν 300 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τις ΗΠΑ, σύμφωνα με την ίδια έκθεση.

Αυτή φυσικά είναι μια εκτίμηση και όχι μια ακριβής πρόβλεψη του εργασιακού μέλλοντος της ανθρωπότητας. Οι ειδικοί όμως, συμφωνούν ότι σε όλους τους κλάδους, κάποιες πτυχές των θέσεων εργασίας θα αυτοματοποιηθούν. Αυτό δεν είναι απαραίτητα κακό, καθώς πολλοί προβλέπουν ότι μπορεί τα καθήκοντα αρκετών εργαζομένων να αλλάξουν, οι θέσεις τους θα διατηρηθούν.

Φυσικά, πολλές αρμοδιότητες εμπεριέχουν ιδιότητες για τις οποίες δεν είναι ακόμα ικανή η τεχνητή νοημοσύνη, όπως η συναισθηματική νοημοσύνη. Επίσης, το ΑΙ δεν μπορεί να συλλάβει ή να διαχειριστεί περίπλοκο στρατηγικό σχεδιασμό. Παρ’ όλα αυτά, ο Elon Musk, εκτός των άλλων συνιδρυτής της OpenAI, που λάνσαρε το ChatGPT, έχει χαρακτηρίσει την τεχνητή νοημοσύνη τη μεγαλύτερη υπαρξιακή απειλή μας, εφιστώντας την προσοχή της παγκόσμιας κοινότητας.

Το VICE, λοιπόν, απευθύνθηκε στον καθηγητή Τεχνητής Νοημοσύνης στη Σχολή Θετικών Επιστημών και Τεχνολογίας του Ελληνικού Ανοικτού Πανεπιστημίου, Δημήτρη Καλλέ, με το κλισέ ερώτημα αν το ΑΙ θα μας φάει τις δουλειές ή αν πρόκειται για σενάριο επιστημονικής φαντασίας:

Κάποιες δουλειές, ναι, θα τις φάει, αλλά θα δημιουργήσει και νέες. Αυτό δεν το κάνει μόνο η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ), το κάνει κάθε νέα τεχνική. Για παράδειγμα, τα επαγγέλματα που στηρίζουν τον νομικό κλάδο, σε όλο τον προηγμένο κόσμο, έχουν ήδη αισθανθεί τη διαφορά. Όταν υπάρχουν συστήματα ΤΝ που βρίσκουν άμεσα όσες παρόμοιες υποθέσεις χρειάζεται κανείς να συμβουλευθεί, τι να την κάνει την γραμματειακή υποστήριξη και γιατί να ξοδεύει ώρες και ώρες στις βιβλιοθήκες;

Αντίστοιχα, ας κοιτάξουμε το τι σημαίνει η ιατρική εξειδίκευση στην ακτινολογία. Όταν υπάρχουν συστήματα ΤΝ που κάνουν διάγνωση, πόσες νέες θέσεις ακτινολόγων θα χρειαστούμε; Ας στρέψουμε λίγο την προσοχή μας και σε άλλους, μη επιστημονικούς, κλάδους. Αν υπάρχουν φορτηγά ή ταξί με αυτόνομη οδήγηση, χρειάζεται η κοινωνία μας και άλλους επαγγελματίες οδηγούς;

Βέβαια, για παράδειγμα οι δικηγόροι θα πρέπει να εκπαιδευθούν στο να συγκρίνουν και να αξιολογούν πολύ περισσότερες όμοιες υποθέσεις. Επίσης, οι γιατροί θα πρέπει να ενσωματώσουν τις αυτόματες διαγνώσεις μέσα στη συνολική αντιμετώπιση μιας ασθένειας και των ανθρώπων που εμπλέκονται.

Και πάλι, η ένταξη αυτής της τεχνολογίας στην ιατρική εκπαίδευση θα κάνει και τις άλλες ειδικότητες να αναλογιστούν τι σημαίνει τελικά, «φροντίδα». Δεν είναι καθόλου παράλογο να σκεφτούμε πως αυτό, ίσως στρέψει την ιατρική εκπαίδευση σε πιο ολιστικές προσεγγίσεις και δημιουργήσει πολύ περισσότερες θέσεις εργασίας για γενικούς γιατρούς.

Και στη μια και στην άλλη περίπτωση, οι ίδιοι οι επαγγελματίες θα προσαρμόσουν τη δουλειά τους, για να αξιοποιήσουν τη νέα τεχνολογία. Για τους οδηγούς, όμως, τι μπορούμε να περιμένουμε; Ίσως θα πρέπει να καταρτιστούν σε νέα αντικείμενα για να μείνουν στον ίδιο εργοδότη, και ίσως είναι ευθύνη της εργοδοσίας να το σκεφτεί αυτό έγκαιρα. Ίσως, αρχίσουν να προσφέρουν υπηρεσίες στον κόσμο που δεν θα νιώθει τελείως άνετα με τα αυτόνομα αυτοκίνητα. Ίσως, φτάσουμε να χρειαζόμαστε συνοδούς για τα μοναχικά μας ταξίδια και αυτό οδηγήσει σε πολλαπλάσιες νέες θέσεις εργασίας.

Βέβαια, και αυτές οι θέσεις δεν θα φτιαχτούν «εν κενώ», κάποια εκπαίδευση θα χρειαστεί για να μπορούμε να εμπιστευόμαστε πχ. τον άνθρωπο που θα μας συνοδεύει. Επίσης, πιθανότατα να υπάρξουν μεγάλες, νέες ανάγκες για συγκοινωνιολόγους που ενδεχομένως θα πρέπει να φροντίζουν δεκάδες ή εκατοντάδες χιλιάδες αυτόνομα αυτοκίνητα στους δρόμους.

Και, μιλώντας, για εκπαίδευση, ας μη ξεχνάμε πως οι νέες τεχνολογίες θα είναι πιο εύκολο να υιοθετηθούν από νέους και νέες επαγγελματίες και πως τα χάσματα δεξιοτήτων μέσα σε ένα κλάδο θα συνεχίσουν να υπάρχουν, πιθανόν οδηγώντας και σε νέες ανάγκες και νέες θέσεις για συμβούλους καριέρας και για ειδικούς εκπαιδευτικής τεχνολογίας.

Τελικά, το ερώτημα είναι απλό. Για όσες και όσους νιώσουν την αλλαγή να επηρεάζει πολύ την καθημερινότητά τους, τι μπορεί να κάνει μια κοινωνία για να γίνει η αλλαγή όσο πιο ομαλή γίνεται;

Μερικές κοινωνίες έχουν την προσέγγιση «ας πρόσεχαν», δεν τις νοιάζει, θεωρούν τους ανθρώπους υπεύθυνους για όσα έκαναν και όσα δεν έκαναν. Κάποιες άλλες κοινωνίες αντιλαμβάνονται ότι υπάρχουν άνθρωποι που ξεκινάνε μειονεκτικά, λόγω κοινωνικού περίγυρου, οικονομικής δυσπραγίας, ή έλλειψης γνώσεων και προσπαθούν να αμβλύνουν τις διαφορές. Τα βασικά εργαλεία είναι γνωστά: φόροι για αναδιανομή του πλούτου, νόμοι για επιβολή προτεραιοτήτων και ελέγχου και εκπαίδευση.

Και στο βάθος του τούνελ, τελικά, φαίνεται το κυριότερο ερώτημα. Τι σημαίνει «δουλειά»; Σημαίνει «χρήματα για μένα ως ανταπόδοση για το χρόνο μου και τις υπηρεσίες μου» ή σημαίνει «προσφορά στην κοινωνία ως ανταπόδοση για το χώρο που μου δίνει να αναπτυχθώ»; Αν σημαίνει και τα δύο, τότε πρέπει να αναρωτηθούμε αν επιλέγουμε τους κατάλληλους ανθρώπους στα κοινοβούλια και τις κυβερνήσεις, που να μπορούν να κρατούν την ισορροπία.

Ακολουθήστε την Ντιάννα Βασιλείου στο Instagram.

Περισσότερα από το VICE

Μια Μέρα στον «Παράδεισο» των Τετράποδων Φίλων μας στη Θεσσαλονίκη

Αποκαλύπτουμε τους Κρυφούς Δεσμούς των «Σπαρτιατών» με τον Καταδικασμένο Ηλία Κασιδιάρη

Ο Γεράσιμος και Άλλοι 16 Κρατούμενοι Έγιναν Δωρητές Οργάνων Μέσα από τη Φυλακή

Ακολουθήστε το VICE σε Facebook, Instagram και Twitter.