De vreemde intimiteit van Japanse sekshotels

De Belgische fotografe Zaza Bertrand is niet geïnteresseerd in het vastleggen van seks. Ze kijkt liever urenlang naar mensen, op zoek naar kostbare momenten van rauwe erotische spanning, zoals een ontroerende kronkel in iemands wenkbrauw, oranje getint licht dat een witte hotelkamer binnenvalt, of een been dat zich met een zachte beweging om een ander been wikkelt. Voor haar serie Japanese Whispers heeft ze een online advertentie geplaatst waarin ze vreemden vraagt om in een sekshotel gefotografeerd te worden. Eenmaal binnen komen zij niet in de bekende kinky cartoonwereld van het 'gekke' Japan, maar in een ongemakkelijk landschap dat het midden houdt tussen de natuur en kunstmatigheid, en dat vaak meer onthult over seks en intimiteit in Japan dan de erotica waar het land om bekend staat.

Hoe werken deze sekshotels? En hoe kreeg je het voor elkaar om binnen te fotograferen?
Zaza: Je komt normaal binnen met de auto, en je kentekenplaat wordt verborgen door gordijnen. Binnen heb je met niemand contact. Je kijkt naar een machine en kiest welke kamer je wil hebben. Elke kamer heeft een andere setting en kleur, dus ik liet de keuze aan de modellen, omdat ik een kamer wil die past bij wie ze zijn. Je krijgt de sleutel, gaat naar de kamer, en hebt ongeveer een uur de tijd. Je kunt er ook de hele nacht spenderen, maar ik heb daar nooit voor betaald. Het maximum waar ik voor heb betaald waren drie uurtjes, en de mensen mochten zelf bepalen of ze daarna bleven of weggingen.

In wat voor kamers kwam je terecht?
Zaza: Wanneer je aan sekshotels denkt, denk je vaak aan kitsche en supergedecoreerde kamers, vergelijkbaar met een Disneywereld. Ik wilde laten zien hoe raar deze plekken zijn en dat veel mensen ze gebruiken. Er zijn ook jonge mensen met weinig geld die geen plek hebben om naartoe te gaan. Zij kiezen welke kamer dan ook. Een koppel wilde graag een shoot doen in de kamer met een warmwaterbron. Daar was ik eerst niet enthousiast over. Maar het was uiteindelijk precies een filmscène die ik heel interessant vond. In die setting zag je hun verwachtingen, verlangens en hun fantasieën. En dat was niet eens mijn bedoeling.

Hoe koos je de mensen die je fotografeerde?
Zaza: Ik zocht naar mensen die het goed vonden om gefotografeerd te worden. Ik sprak eerst met mensen die de hotels ingingen, maar dat was echt een slecht moment om mensen te benaderen. Daarna schreef ik met hulp van een Japanse vriend een aantal online advertenties. De mensen op het internet waren heel open. Meer dan de helft had uiteindelijk afgezegd, en dat was te verwachten. Maar er waren er een paar die heel nieuwsgierig waren. Ik bood ze de kamer en de foto's altijd aan, en dat was ook best een ding voor ze.

Dus jij betaalde voor de kamers?
Zaza: Ja. Ik denk dat er veel mensen waren die benieuwd waren naar de ervaring. Ik begon mijn werk in Fukuoka, in het zuiden van Japan. Daarna ging ik terug naar Tokio. Daar waren meer opties omdat het groter is.

Was het altijd een verrassing wanneer het model arriveerde?
Zaza: Altijd, ik wist namelijk nooit wie er zou opduiken. Er waren geen beperkingen voor de mensen, zoals leeftijd, gender of wat dan ook. Een man bracht ooit zijn minnares mee, en een andere keer kwam er een prostituee. Zij was verslaafd aan escorts, wat best een groot ding is in Japan. Het is een moderne versie van gezelschapsdames, maar nu heb je ook de mannelijke en vrouwelijke varianten. Het enige wat ze doen is bij je zitten, met je op date gaan, en met je praten. Dat kost enorm veel geld, en daarom werd ze zelf een prostituee.

Was je ooit bang of niet op je gemak?
Zaza: Absoluut. Ik realiseerde me dat je verwachtingen van iemand nooit worden waargemaakt. Ik voelde me bij één man niet op mijn gemak, en toen vroeg ik mijn vertaler of hij met me mee wilde. Het liefst wil ik natuurlijk alleen zijn met degene die ik vastleg, maar ik vroeg hem dit keer om in de gang te wachten, voor de zekerheid. Uiteindelijk was de man waar ik zo bang voor was echt heel lief.

Waarom koos je ervoor om singles vast te leggen terwijl de hotels ontworpen zijn voor koppels?
Zaza: Een aantal mensen kwamen gewoon alleen. En deze ene man wilde heel graag gefotografeerd worden. Eerst wilde ik geen singles, maar daarna dacht ik: oké, ik zie wel wat er gebeurt. En deze man werd binnenkort zestig jaar en wilde graag een portret van zichzelf, een herinnering. Hij vertelde dat hij zelf meisjes fotografeerde in hotels en dat hij het zelf ook eens wilde ervaren. Hij staat op de foto in de badkamer. Ik probeer de shoot een kant op te duwen, maar soms gebeuren er dingen vanzelf.

Wanneer je mensen vastlegt in intieme situaties, is dat dan in scène gezet, of spontaan?
Zaza: In dit project was het echt een combinatie van. In andere projecten wachtte ik altijd in de hoop dat ze me zouden vergeten en ik onzichtbaar werd. Dat duurde soms wel een hele dag. Nu probeer ik de shoots en de intimiteit te leiden omdat we normaal maar een uur de tijd hebben. Een aantal mensen had dat ook verwacht.

Er waren dus mensen die gefotografeerd wilden worden tijdens de seks, en jij moest ze vertellen dat dat niet is wat we zouden doen?
Zaza: Dat is een paar keer gebeurd ja. Voor mijn eerste shoot had een koppel seks. Uiteindelijk vertrok ik omdat het steeds intenser werd, en dat niet was waar ik naar zocht. Het is veel interessanter om wat informatie te missen om aan een bepaalde spanning te bouwen.

Hoe kies jij je settings uit? Hoe hoorde je over de Japanse sekshotels - of de Egyptische gated communities van je vorige serie - en waarom besloot je om daarheen te gaan?
Zaza: Dat waren allebei locaties waar ik eerder was geweest. Ik werd uitgenodigd voor een ander project om naar Caïro te gaan. Daar ontdekte ik een hele andere kant van de Egyptische samenleving die ik heel interessant vond. In Japan was het eigenlijk hetzelfde. Daar fotografeerde ik ook voor een ander project, en kwam ik deze hotels tegen. Ik ben geïnteresseerd in de intimiteit en relaties tussen mensen. Daarom raakte ik geïntrigeerd door de sekshotels, en om het feit dat de Japanse manieren heel anders zijn. Als het gaat om emoties en relaties, is het allemaal heel complex.

Ga je je werk focussen op nog andere plekken in de wereld?
Zaza: Ik ga vast en zeker naar andere plekken, maar Europa is klein. Ik wil een project doen in Frankrijk. Mijn land is zelf heel klein, en dat maakt het moeilijk om geïnspireerd te raken. Het was altijd makkelijker of aantrekkelijker om op een andere plek werk te maken.

Het boek "Japanese Whispers" is hier verkrijgbaar.

Bekijk ook onze docu: Japan's Most Violent Biker Gang.