Deze man sliep gewoon door terwijl IS zijn stad overnam

Toen Mohammed Abu Ali afgelopen acht augustus ging slapen, was zijn woonplaats Makhmour, gelegen dichtbij de grens van het Irakese Koerdistan, nog een stad bewoond door Koerden. Toen hij de volgende dag wakker werd was Makhmour ineens een verlaten stad overgenomen door de Islamitische Staat.

Mohammed was er niet van op de hoogte dat IS juist die avond van plan was om zijn woonplaats te bezetten. Koerdische Peshmergastrijders wisten die nacht de inval lang genoeg op te houden om iedereen uit de stad te evacueren, waarna de strijders zelf ook de stad moesten verlaten. Veel inwoners weken uit naar de nabijgelegen bergen, een gebruikelijke vluchtroute voor nagezeten Koerden. Anderen pakten de auto en reden door naar de Koerdische hoofdstad Erbil.

Abu Ali, een alleenstaande klokkenmaker, kreeg in zijn slaap helemaal niets mee van alles wat er gebeurde in zijn stad.

Eenmaal wakker, besloot Abu een Egyptische film te kijken en aan zijn airco te sleutelen. Urenlang genoot hij alleen thuis van zijn vrije dag, zonder door te hebben dat hij de laatste overgebleven inwoner van Makhmour was. VICE News ging naar deze stad – die inmiddels weer onder Koerdische controle is – en vroeg Abu Ali hoe het is om de laatste inwoner van een stad te zijn.

VICE: Wanneer had je voor het eerst door dat er iets aan de hand was?

Mohammed Abu Ali: Ik hoorde buiten wat lawaai, maar ik dacht dat dat Peshmerga was. Toen het rond zes uur tijd was voor het avondgebed maakte ik me klaar om naar buiten te gaan. De gebedsoproep was alleen te laat, waarna ik doorkreeg dat er iets raars gaande was.

Had je wel door dat het ernstig was?

Nee, helemaal niet. Ik besloot maar gewoon thuis te bidden, maar toen hoorde ik de moskee weer een gebedsoproep doen. Ik ken de stem van de sheikh, maar deze was anders, dus ging ik maar naar de moskee om te kijken wie het was. Onderweg zag ik een enorm gat in de straat met daarachter een grote truck met geweren erop. Een paar mannen stapten uit en zeiden dat ik naar hen moest komen met mijn handen in de lucht – het was IS. Ze vroegen of ik een terrorist of een Koerdische strijder was en ik zei: “Nee, nee! Ik ben niemand. Ik ben alleen. Ik ben helemaal niets. Slechts een klokkenmaker!” Ik vertelde dat ik een eigen winkel had in de stad. Vervolgens vroegen zij of ik bewapend was. Ze geloofden mijn verhaal aanvankelijk niet, dus moest ik bewijzen dat ik echt een klokkenmaker was. We gingen naar mijn winkel en de mannen van IS openden met mijn sleutels de winkel. Vanaf dat moment geloofden ze me, dat was voor mij een hele opluchting.

Was dat al genoeg om ze te overtuigen?

Toen ze mijn winkel binnenliepen, zagen ze een oude jeugdfoto van mij. Ik zag er behoorlijk raar uit – ze vroegen, “Is dit een monster of zo?” En ik zei “Nee, zo zag ik er vroeger gewoon uit.” Daarna zetten ze alles weer op slot en gaven me de sleutels terug. Toen namen ze mij mee naar de moskee; het zat vol met IS.

Wanneer had je door dat je de laatste inwoner van Makhmour was?

Op het moment dat we de moskee binnen gingen. Voor de moskee stonden minstens 25 IS-strijders. Er stonden drie bewapende auto’s – eentje met bazooka – geparkeerd voor de moskee. Toen ik naar binnen liep, staarde iedereen me aan. Iedereen vroeg zich duidelijk af wie ik in hemelsnaam was. Degene die mij meenam vertelde de rest dat ik de laatste inwoner in Makhmour was. Na de laatste ronde vragen, geloofden ze me wel. Ik liet ze zien hoe het licht in de moskee aan moest. Ze waren allemaal aan het wachten om te bidden. De Sheikh stond al vooraan, achter hem stond iemand alles te filmen. We gingen met zijn allen bidden. Ik stond temidden van iedereen mee te bidden.

Dacht je niet dat ze jou gingen vermoorden?

Nee, waarom zouden ze mij vermoorden? Ik ben moslim en ik ben Koerd. Dat vertelde ik ook aan de imam waarop de sheikh zei dat het hen ook niks aan ging. Hij zei: “Zo lang je maar moslim bent, Allah jouw God is en Mohammed jouw profeet, hebben wij geen reden om jou te vermoorden. Je bent geen strijder.”

Wat gebeurde er daarna?

Hij vroeg mij wat ik wilde; Ik zei dat ik gewoon veilig wilde zijn. Ze vroegen nog of ik iets wilde eten, maar ik zei nee. Ze zeiden, “Als je de bergen in wil, waar de rest naartoe is gevlucht, dan ben vrij om te gaan.” Ik zei dat ik gewoon naar huis wilde. Ik vertrok, en onderweg riep iemand van IS dat ik voor mijn eigen veiligheid wel binnen moest blijven.

En deed je dat ook?

Ja, ik ging naar huis en deed twee dagen lang geen voet buiten de deur. Toen begon het gevuur weer. Ik wist niet wie wie aan het beschieten was. Ik bleef binnen totdat ik mensen voor mijn huis hoorde schieten; ik wist niet of het Koerden of IS waren, dus ik keek even naar buiten en hoorde ik een man in het Koerdisch schreeuwen. Toen ging ik de straat op en ontmoette ik de Peshmergastrijders.

Was je blij ze te zien?

Maar natuurlijk! Ik rende er naartoe en ik omarmde ze. Ik voelde me eindelijk weer veilig.

Waren de IS-strijders Irakees?

Ze kwamen allemaal uit Irak. Ik ken alle accenten uit deze regio; ze kwamen allemaal uit de buurt.

Denk je dat IS nog gaat terugkomen?

Nee, dat hoop ik niet voor ze. De Peshmerga en het Koerdische volk zijn sterk. Ze probeerden de stad over te nemen, en ze moesten zich al snel terugtrekken. Nu wil ik me wel bewapenen – ik ben klaar om te vechten. Ik ben bereid om te sterven voor mijn stad.