Een ontmoeting met Brightons ‘koning der krakers’

Dave "kraakkoning" Adams met de burgemeester van Brighton

De ‘koning der krakers’-wedstrijd gaat in feite precies hetzelfde alsX Factor, alleen word je in dit toernooi beoordeeld op je talent om lege panden te kraken, in plaats van op je vocale kundigheid en je mooie glimlach. De wedstrijd werd dit jaar voor het eerst gehouden, startte half augustus en eindigde eind september. Wat begon als een race om te zien wie de meeste panden kon kraken, veranderde snel in een doel om daklozen in leegstaand, commercieel vastgoed te huisvesten.

De wedstrijd werd vorig jaar bedacht door Dave Adams – die zichzelf graag ‘kraakkoning’ mag noemen –, maar hij had moeite om de strijd op gang te krijgen. Dit jaar viel alles eindelijk op zijn plek; groepen uit Bristol, Cardiff, Londen, Brighton en Manchester kwamen bij elkaar en besloten de wedstrijd met elkaar aan te gaan.

Dave slaagde er zelf in om zeven gebouwen te kraken, maar verloor alsnog van het team uit Bristol. De nederlaag heeft hem echter niet ontmoedigd; hij is van plan om de kraakwedstrijd volgend jaar weer te houden. Tot die tijd richt hij zich op het helpen en huisvesten van daklozen.

Onlangs bezocht ik Dave in zijn nieuwste onderkomen – een comfortabel gebouw in het centrum van Brighton dat vóór de leegstand diende als galerie.

Er was een substantie op de ramen gesmeerd die het voor voorbijgangers onmogelijk maakt om naar binnen te kijken. Ook was het reglement waarin juridisch staat vastgesteld dat de wet tegen kraken niet geldt voor commercieel vastgoed, op de voordeur geplakt. De bewoners van het pand verbleven in de kelder, zodat er niet door de mensen in de bibliotheek – die bovenin het pand zit – naar binnen kan worden gekeken.

“Ik denk dat we wel een paar mensen in de bibliotheek hebben laten schrikken toen we hierheen verhuisden”, vertelde Dave. “Omdat de ramen verduisterd zijn, hebben ze geen flauw idee hoeveel man hier beneden woont.”

Een man rust uit in Dave’s kraakpand in Brighton

Als er politie of deurwaarders zouden opduiken, zou Dave zeggen dat er ongeveer 25 mensen woonachtig zijn. “En dan zou ik zeggen dat de helft daarvan ex-militair is,” geeft hij toe. “Meestal toont de politie dan meer sympathie.”

Ondanks zijn slimme truckjes waren er tijdens mijn bezoek al juridische stappen tegen hem gepland; de gemeente wil beslag leggen op het pand. Gelukkig heeft Dave ook een plan B, in de vorm van een nabijgelegen kantoorpand van vier verdiepingen. Hij kon me de precieze locatie niet vertellen, maar hij zei dat er al één iemand was om het fort te bewaken; dit gebeurde omdat Brighton kampt met huisvestingsproblemen, en omdat er veel daklozen zijn.

Dit is exact het punt wat de wedstrijd onder de aandacht wil brengen. Volgens een rapport van de gemeente is het aantal mensen dat zich jaarlijks registreert als dakloos hoger dan het nationaal en regionaal gemiddelde. Te midden van alle bezuinigingen op daklozenopvang, is de stad nu het heft in eigen hand aan het nemen.

Dave (links), Chris (tweede van rechts) en Richard (rechts) praten met de burgemeester van Brighton.  

Het grote aantal daklozen in Brighton wordt veroorzaakt door een paar factoren. Ik sprak met een woordvoerder van de gemeente die vertelde dat veel mensen ten prooi vallen aan het ‘bright lights, big city’-effect: "We trekken mensen aan die hier geen huisvesting kunnen vinden en die de hoge huurprijzen niet kunnen betalen,” vertelde hij.

Brighton is een stad die bekend staat om zijn liberale standpunten, dus veel mensen geloven dat inwoners het in Brighton beter hebben dan in de rest van het Verenigd Koninkrijk, en ook dat het in Brighton relatief warm is ten opzichte van andere Britse dorpen en steden. Om ze even uit hun droom te halen: we praten hier over een Britse stad, wat betekent dat het nog altijd erg koud is voor mensen die buiten moeten slapen.

Op 3 oktober demonstreerden Dave en twintig van zijn daklozen vrienden bij het gemeentehuis van Brighton. Ze eisten betere zorg en voorzieningen voor daklozen en eindigden uiteindelijk in gesprek met de burgemeester. Chris – een dakloze die ik tijdens de demonstratie sprak – was blij dat er eindelijk iemand was die het probleem onder de aandacht bracht. “De gemeente moet deze zaken uitvogelen zodat mensen een slaapplek hebben. Ze moeten geen tijd meer verkwanselen,” zei hij.

Toen ik de gemeente vroeg of ze het in overweging hadden genomen om met krakers samen te werken, vertelde een woordvoerder: “Historisch gezien hebben krakers aanzienlijke schade aangericht aan eigendommen van de gemeente, wat betekent dat deze eigendommen moeten worden opgeknapt voordat ze verhuurd kunnen worden.”

Dave houdt vol dat hij geen schade aanricht aan andermans eigendommen. “We verlaten panden meestal schoner dan we ze aantroffen,” zegt hij.

Een wettelijke verklaring op het raam van Dave’s kraakpand in Brighton

Al krijgt Dave bijval voor zijn competitie, niet iedereen is blij met de manier waarop hij het probleem aan het licht brengt. De ex-kraker Toby – die werkte aan het krakersproject ‘De zelfstandige daklozenopvang’ in 2012 – vertelde dat zijn vrienden de wedstrijd een beetje dom vinden, omdat panden maar één keer gekraakt mogen worden. Er is een beperkt aantal leegstaande panden, waarvan er zelfs nog minder een beetje leefbaar zijn. Toby vertelde dat zijn vrienden geïrriteerd waren om het feit dat Dave het kraak-zoveel-mogelijk-idee aan het promoten was.

“Op deze manier ben je simpelweg alle voorraad aan het opmaken”, zegt hij.

Er zit geen politiek systeem achter de wedstrijd, met uitzondering van het doel van Dave om daklozen in kraakpanden te huisvesten. Dave identificeert zichzelf als anarchist, iets waar Brightons oorspronkelijke ‘anarcho’-krakers kwaad van worden. Zij stellen dat het gebruiken van ‘koning’ in je naam in strijd is met hun gelijkheidspolitiek. Twee krakers, die niet bij naam genoemd wilden worden, vertelden dat ze dachten dat het hele gebeuren een publiciteitsstunt was zonder enig politiek doel. En ze hebben een terecht punt: het maakt niet uit hoe ondoordacht het plan is, wanneer er een samenwerking met de gemeente wordt opgezet, dan botst dit met de hele filosofie van het kraken.

Toen ik deze kritiek aan Toby voorlegde, werd hij wat milder in zijn houding tegenover Dave. “Ik vind het lovenswaardig dat hij op zijn minst probeert om iets te veranderen aan de situatie, er moet namelijk verdomme iets gedaan worden. De situatie in Brighton verslechterd. Dat kan ik niet vaak genoeg benadrukken. Mensen gaan zeer regelmatig dood aan dingen die voorkomen kunnen worden.”

Meer over kraken:

Kraken anno 2014: De staat wint altijd

De wet die kraken en leegstand moest tegengaan is een gedrocht gebleken

Er waren 1700 agenten en een tank nodig om 31 Weense krakers uit een pizzeria te krijgen